Raport World Economic Forum „Future of Jobs 2025” prognozuje, że 40% pracodawców planuje redukcję zatrudnienia w obszarach, gdzie AI może zautomatyzować zadania. Jednocześnie eksperci szacują, że do 2030 roku zmieni się 39% kluczowych umiejętności wymaganych na rynku pracy.

Luka w przygotowaniu: brak wsparcia w newralgicznym momencie

Mimo że młodzi ludzie intensywnie używają AI, 52% z nich uważa, że szkoły powinny być zobowiązane do nauczania, jak efektywnie wykorzystywać tę technologię. Co więcej, niemal jedna trzecia (29%) młodych pracowników Generacji Z uważa, że AI w ogóle nie ma zastosowania w ich pracy – co może świadczyć o braku świadomości lub odpowiedniego szkolenia.

Badania pokazują wyraźną korelację między wsparciem instytucjonalnym a poczuciem gotowości. Studenci, których szkoły otwarcie zezwalają na korzystanie z AI, są o 25% czuje się przygotowanych do używania tej technologii po ukończeniu edukacji niż ci, których szkoły zabraniają korzystania z AI (57% vs 32%).

Problem ten nie ogranicza się do szkół. W miejscu pracy 36% młodych pracowników uważa, że ryzyko związane z AI przewyższa korzyści, a dwie trzecie z nich twierdzi, że bardziej ufają pracy wykonywanej przez ludzi niż tej wspomaganej lub wykonanej przez AI.

Zagrożone umiejętności kognitywne

Jedna z najbardziej niepokojących obaw młodych ludzi dotyczy wpływu AI na ich własne zdolności poznawcze. Według badania Gallup, niemal połowa (49%) przedstawicieli Generacji Z obawia się, że sztuczna inteligencja zaszkodzi ich umiejętności krytycznego myślenia.

Te obawy nie są bezpodstawne. Można śmiało powiedzieć, że obecnie odpowiedź na każde pytanie jest oddalona o jedno kliknięcie, a AI może wygenerować kompletną analizę w sekundę, zatem pokusa polegania na technologii zamiast samodzielnego myślenia jest ogromna. Młodzi ludzie intuicyjnie wyczuwają tę pułapkę – choć AI może pomóc im „wyszukać dokładne informacje” (43% wierzy w pozytywny wpływ AI na tę umiejętność), równie wielu (38%) obawia się negatywnego wpływu na tę samą zdolność.

Co młodzi pracownicy powinni wiedzieć: przewodnik po nowej rzeczywistości

1. AI jest narzędziem, nie konkurentem

Najważniejsza zmiana perspektywy, jakiej potrzebują młodzi profesjonaliści, to postrzeganie AI jako partnera, a nie przeciwnika. Badania PwC pokazują, że pracownicy posiadający umiejętności AI zarabiają o 43% więcej niż ich koledzy wykonujący tę samą pracę bez tych kompetencji – to wzrost z 25% rok wcześniej.

2. Rozwijajcie umiejętności „uniquely human”

Algorytmy radzą sobie coraz lepiej z zadaniami technicznymi, dlatego największą wartość mają te umiejętności, których maszyny nie potrafią naśladować:

• Kreatywność i innowacyjność – umiejętność generowania nowych, oryginalnych pomysłów wykraczających poza wzorce
• Inteligencja emocjonalna – empatia, budowanie relacji, rozumienie kontekstu społecznego
• Krytyczne myślenie – ocena informacji, identyfikacja błędów, podważanie założeń
• Zdolność adaptacji – elastyczność w obliczu zmian, szybkie uczenie się nowych narzędzi
• Przywództwo i współpraca – zarządzanie zespołami, rozwiązywanie konfliktów, motywowanie innych

Raport McKinsey jednoznacznie wskazuje, że to właśnie te „soft skills” będą kluczowe dla sukcesu zawodowego w erze AI.

3. Uczcie się ciągle – to nie opcja, to konieczność

Dni, gdy wykształcenie zdobyte w młodości wystarczało na całą karierę, definitywnie minęły. Obecnie 75% pracodawców w USA twierdzi, że ciągłe uczenie się i rozwijanie umiejętności jest ich głównym priorytetem.

Eksperci wskazują kilka konkretnych obszarów do rozwoju:

• Znajomość AI i jej praktyczne zastosowania – zrozumienie, czym jest AI, jakie ma ograniczenia i jak może wspierać waszą pracę
• Umiejętności technologiczne – podstawy analizy danych, cyberbezpieczeństwa, programowania
• Prompt engineering – umiejętność skutecznego komunikowania się z narzędziami AI
• Etyka i odpowiedzialność AI – zrozumienie implikacji etycznych wykorzystania AI

4. Szukajcie ról, które łączą ludzi i technologię

Najbezpieczniejsze stanowiska to te, w których AI wspiera pracę człowieka, ale jej nie zastępuje. Według danych z PwC Global AI Jobs Barometer 2025, branże zwiększające wykorzystanie AI nie tracą miejsc pracy – przekształcają je. Dziedziny takie jak opieka zdrowotna, edukacja, doradztwo czy creative industries potrzebują ludzi, którzy potrafią połączyć techniczne możliwości AI z ludzkimi kompetencjami.

5. Domagajcie się wsparcia i transparentności

Jako młodzi pracownicy macie prawo domagać się od pracodawców i instytucji edukacyjnych:

• Jasnych polityk dotyczących AI – kiedy i jak można korzystać z AI
• Szkoleń i wsparcia – realnej pomocy w rozwijaniu umiejętności związanych z AI
• Transparentności – informacji o tym, jak AI jest wykorzystywane w organizacji i jak wpływa na wasze stanowiska

Badania pokazują, że młodzi pracownicy w firmach z jasnymi politykami dotyczącymi AI znacznie częściej regularnie korzystają z tych narzędzi i czują się pewniej w ich stosowaniu.

Czego się obawiać (i jak to mitygować)

Automatyzacja stanowisk entry-level

Największym zagrożeniem jest zawężanie się ścieżek wejścia na rynek pracy. Tradycyjne stanowiska dla juniorów – asystenci, młodsi analitycy, praktykanci – były zawsze miejscem, gdzie młodzi ludzie zdobywali doświadczenie. AI zaczyna zajmować te role.

Co robić: Szukajcie alternatywnych sposobów zdobywania doświadczenia – projekty osobiste, wolontariat, freelancing, budowanie portfolio online. Pokazujcie, że potraficie pracować z AI, nie przeciwko niemu.

Presja na redukcję wynagrodzeń

Wraz ze spadkiem liczby stanowisk entry-level, pracodawcy mogą obniżać oczekiwania płacowe, argumentując, że AI „wspiera” pracę młodszych pracowników.

Co robić: Rozwijajcie umiejętności, które mają wartość rynkową i trudno je zautomatyzować. Dokumentujcie swoje osiągnięcia i wpływ na organizację. Nie bójcie się negocjować.

Pogłębianie się nierówności

Dostęp do najlepszych narzędzi AI i szkoleń może być kosztowny, co może prowadzić do pogłębiania się różnic społecznych.

Co robić: Korzystajcie z darmowych zasobów – wiele platform edukacyjnych oferuje bezpłatne kursy AI. Budujcie sieć kontaktów, dzielcie się wiedzą. Żądajcie od instytucji publicznych zapewnienia równego dostępu do edukacji AI.

Utrata autonomii i kreatywności

Zbyt duże poleganie na AI może prowadzić do atrofii własnych umiejętności myślenia i kreatywności.

Co robić: Traktujcie AI jako punktu wyjścia, a nie końcowy produkt. Zawsze weryfikujcie, kwestionujcie i rozwijajcie to, co generuje AI. Wyznaczajcie sobie „AI-free zones” – czas i zadania, które wykonujecie bez pomocy technologii.

Perspektywa długoterminowa: optymizm oparty na danych

Mimo wszystkich wyzwań nie jest to czas na panikę. Historia pokazuje, że każda rewolucja technologiczna ostatecznie tworzyła więcej miejsc pracy niż eliminowała – choć były to inne rodzaje pracy.

Raport World Economic Forum przewiduje, że podczas gdy technologia może wyeliminować 9 milionów miejsc pracy, jednocześnie stworzy 11 milionów nowych. Kluczem do sukcesu będzie elastyczność i gotowość do ciągłej nauki.

Co więcej, branże takie jak cyberbezpieczeństwo (32% wzrost prognozowanych stanowisk), opieka zdrowotna (52% wzrost dla pielęgniarek praktykujących), czy specjaliści AI i uczenia maszynowego należą do najszybciej rozwijających się kategorii zawodowych.

Pokolenie, które zdefiniuje przyszłość

Młodzi pracownicy stają dzisiaj przed wyzwaniem, które może wydawać się przytłaczające. Ale mają też coś, czego nie mają starsze generacje – całą karierę przed sobą w świecie z AI. To oni będą definiować, jak ta technologia zmieni miejsca pracy, jakie przyjmie regulacje, jak będzie wykorzystywana etycznie.

Najważniejsze przesłanie dla młodych profesjonalistów brzmi: nie ignorujcie AI, nie bójcie się jej, ale też nie idealizujcie. Traktujcie ją jako potężne narzędzie, które wymaga zrozumienia, krytycznego podejścia i odpowiedzialnego wykorzystania.

Wasza zdolność do adaptacji, naturalna biegłość cyfrowa i świadomość wyzwań etycznych związanych z technologią to atuty, których nie można nie doceniać. Wykorzystajcie je, by kształtować przyszłość pracy, która łączy to, co najlepsze w technologii z tym, co najcenniejsze w człowieczeństwie.

Przyszłość nie należy do ludzi przeciwko maszynom ani do maszyn przeciwko ludziom. Należy do tych, którzy nauczą się pracować razem.

Źródła

1. Gallup, Walton Family Foundation & GSV Ventures (2025) – „Gen Z and AI: Gaps in School and Workplace Support”
2. Stanford Digital Economy Lab (2025) – „Generative AI’s Impact on Early-Career Employment”
3. World Economic Forum (2025) – „Future of Jobs Report 2025”
4. PwC (2025) – „Global AI Jobs Barometer 2025”
5. Deloitte (2024) – „Gen Z and Millennial Survey”
6. Deutsche Bank Research (2025) – „AI and Job Concerns Survey”
7. McKinsey Global Institute (2024) – „Upskilling and Reskilling in the Era of AI”